تیره های باستانی کرد و آذری(پاسخی به دموکراتها و پان ترکها)(بخش نخست)
الف) آذربایجان
ب)کردستان
پیشگفتار:
رویای ترکستان واحد :
در ژوئن 1918 م. عده ای از ترکان ترکیه ، حکومتی را به نام مساوات پدید آوردند و با هدف اشغال سرزمین مادی کُردها و ارامنه نام ترکستان متحد را بر خود نهادند ودر دوره جنگ جهانی دوم تُرکان عثمانی عنوان کردند که ترکستان به دونیمه گشته و نمی در شمال و بخشی در جنوب رود ارس باقیمانده است و در آرزوی تصرف آن برآمدند و از آن زمان رویای ترکستان واحد جز آرزوهای برباد رفته حکام لاییک ترکیه بشمار میرود.چندی پیش از تارنمای حزب دموکرات بیانه ای صادر شد مبنی از بیرون آمدن تیره های ایرانی از زیر فشار فارسها که خواستار جدایی آذرها و ترکها از ایران بودند ، مرا بر اینداشت که جستاری درمورد ایرانی و نه تُرک بودن این دو تیره بنویسم.
الف)زبان و لهجه آذری:
مطمئنا به استناد اوراق تاریخی ، داده های باستانشناسی ، پژوهشهای مستشرقین و مورخین داخلی و خارجی همگان نیک واقفند که ما در ایران نژاد تُرک نداریم بلکه نژاد مردمانی که ازآنان به نام ترک اسم برده میشوند آذری است ، که در سراسر نوشته های این سرزمین جز شرح دلاوری های آنان چیزی درج نیست.بدیهی است زبان مردم آذربایجان ، گویش ایرانی و وابسته به زبانهای باستانی است و هر مورخی به زبان آذری و مردم غیور آذربایجان به عنوان زبان ایرانی و مردمی ایرانی تبار مینگرد.
زبان مردم آذربایجانی را به سه جنبه میتوان مورد بررسی قرار داد:
1- به لحاظ فنوتیک یا ادای لفظ : شیوه بیان زبان کنونی آذربایجان ممزوجی از گویش آذری باستان و فارسی میباشد که در آن مقداری اصطلاحات تُرکی تاثیر داشته است.
2- از دیدگاه صرف و نحو یا استخان بندی زبان: زبان رایج فعلی آذری با وجود غلبه مواد زبانهای باستانی ایرانی ، تصاویری از گویش تُرکی را با خود دارد.
3- ازلحاظ مواد تشکیل دهنده ی لفظی و معنوی زبان غلبه با عنصر ایرانی است.
زبان فعلی آذربایجان برخلاف درگرگونی ها ، بادیگر زبانهای ایرانی همراه و با تغییرات و اصطلاحات و امثال ، وجوه مشترک دارد و این حاکی از آن است که شهروندان آذری همانند دیگر هموطنان خود میاندیشند ، تعبیر و تمثیل میآورند . چنانچه نیک میدانیم ؛اهالی آذربایجان در سخن گفتن تلفظ خاصی دارند و فارسی را به نحو خاصی ادا میکنند. این طرز تلفظ و بیان در لهجه «هرزنی» کاربرد داشته است و ایرانی بودن گویش را میرسناد.
نامها و واژه شناسی آذربایجان :
نام آذربایجان به شکلهای زیر در نسکهای(کتاب) تاریخی آمده است :
آتور پاتکان، استرابو، آتورپاتنه ، هرودت ، آذربایجان ،مورخین بیزانس(سده ششم میلادی) این چنین نامبرده اند: آذرباداقان / آثار ارمنی : آذربایجان / ابن خردادبه و مورخین عرب : آذرپیکان شیروانی ،ریاض السیاحه/شاهنامه : آذریادگان.
آذربایجان یا اتور پادگان در چم نگهبان آتشکده آذرگشنسپ است ، "آتر" به معنای آتش ،" پات" به چم پاییدن و "آتور پات" به چم آتش نگهدار است ، "گان" نسبت است به معنی مکان و زمین نییز بکار میرود.این واژه ی مرکب در لهجه های زبان کردی فعلی به همین عنوان دربخش کُرد نشین تخت سلیمان تکاب افشار قرار دارد، به کار برده میشود.
آذربایجان در تاریخ :
یاقوت حموی در سده هفتم هجری در کتاب معجم البلدان مینویسد «آران نامی است ایرانی ،دارای سرزمینی فراخ و شهرهای بسیار که یکی از آنها گنجه است و...» مولف تاریخ گزیده در مورد وجه تسمیه آذربایجان مینویسد :«مردی آذزبادنام ، ،دردوران شاپور ذوالاکتاف ،در آذربایجان ، دعوی پیغمبری کرد ،اهل ان ولایت تابع او شدند.آذربایگان را به او بازخوانند»(مستوفی – تاریخ گزیده)«نویسنده فرهنگ آنندراج ، آذرباد را نام موبدی میداند که آذربادگان را به او منسوب کرده اند » استرابو جغرافیدان نامی یونان در کتاب نامی خود ، نام سرداری موسوم به آتروپات/ اتروپاتوس را ذکر میکند که در نبرد میان داریوش سوم و اسکندر مغانی در گاوگیا /اردبیل کنونی فرمانده سپاه داریوش سوم هخامنشی بوده است. تُرک در ادبیات منظوم آذری به معنی بیگانه است .قطران تبریزی از مشاهیر و شعرای به نام آذربایجان در قصاید زیبای خود از انبوه تُرکان و خرابی های آنان در سرزمین آذربایگان یاد میکند : «اگرچه امروز از توتُرکان هرزمان خواهند باج باز فردا نعمت تُرکان تورا گردد مدام/اگرچه داد ایرانی را بلای تُرک ویرانی نبود از عدلش آبادانی ، چو یزدانش کند ایرانی»
ابن اثیر درباره ی رویداد سال 45 ه.ق و غارت و کشتار مردم آذربایجان توسط ترکان مینوسد «قبایل نیمه وحشی تُرک در همه سرزمین آذربایگان پراکنده شدند و از آزار مردم فروگزاری نکردند» در اشعار همام تبریزی ، شیخ صفی الدین اردبیلی ،ماما عصمت کشفی ، یعقوب اردبیلی ، عبدالقادر مراغه ای و.... هیچ واژه ترکی وجود ندارد و تمامی واژه های دیوان آنان را آذری تشکیل داده است.
پیرامون واژه ی ترک :
واژه ی ترک در زبان پهلوی به معنی تورانی یعنی بیگانه آمده است . ترک در زبان فارسی به معنی کلاهخود و واژه تورک به معنی نیرومند و استوار ذکر گردیده است . در سده ی پنجم میلادی قبایل و اردوهایی با اقوام آشینا در هم آمیخته و نام تورک بر خود نهادند . این واژه در میان چینی ها به صورت توکیو و کم کم به تورک و ترک تبدیل گشت . اعراب ، همه ی کوچ نشینان آسیای مرکزی را ترک نامیدند . واژه ی ترک در شاهنامه ی فردوسی در همه جا به معنی تورانی و بیگانه آمده است . در برهان قاطع تالیف محمد حسین خلف تبریزی این واژه با عناوین ترک به معنی دوشیزه و ترک به معنی معشوقه و غلام آمده است . واژه ترک در دیوان حافظ شیرازی : ترک قومی مهاجم . « به تنگ چشمی آن ترک لشکر می نازم که حمله بر من درویش یک قبا آورد . » « یکی است ترکی و تازی در این معامله ، حافظ حدیث عشق بیان کن بدان زبانی که تو دانی » برابر دستاویز ها و منابع تاریخی تاثیر زبان ترکی در ایران از دوره ی غزنویان و سلجوقیان آغاز گشته و در سالیان نخستین سده ی هفتم هجری با آمدن مغولان تهاجم این زبان گسترش یافته است . زبان آذری ، گویش رسا و ایرانی بوده که در پی تهاجمات فرهنگی بیگانگان و قتل عام قوم دلاور آذری تحت تاثیر قرار گرفته است . لیکن ریشه ی این گویش بسیار عمیق و پویا است .
در برخی از آثار تاریخی اعراب در مورد زبان آذربایجان چنین آمده است :
ابن حوقل در سفرنامه اش در سده چهارم هجری مینویسید «زبان مردم آذربایجان و بیشتر ارمنیه ، فارسی است و عربی نیز میان آنان رواج دارد »ابوسحاق ابراهیم اصطخری (متوفی 322ه.ق) به نقل از صور الاقالیم ابوزید سهل بلخی مینویسد :«و این حدود (آذربایجان)همه زبان فارسی و تازی دارند و مردمان اردبیل زبان ارمنی میدانند، فارسی ایشان فهمیدنی است. »
لازم است بدانید قبل از ماد قوم ماننا(مانا)، هیت و قبل آنها هوری ها در این سرزمین که ایشان ارومیه نام برده اند ، زندگی میکرده اند که نشانه های آن در تپه حسنلوی سولدوز و گوی تپه ارومیه واسکو دیده میشود .
ب)کردستان:
در آثار تاریخی ایرانی ، عربی ، یونانی، آشوری ، سومری، به نام کُرد در تمامی ادوار تاریخ باستان بر میخوریم .در پیشگفتار تاریخ شرفنامه تالیف امیر شرف خان بتلیسی صفحه 13-1343 آمده است : «شولگی یکی از پادشاهان نامدار ، پس از جلوس به اریکه ی سلطنت به گسترش کشورش پرداخت و در بیست و هشتمین سال سلطنتش سرزمین آنشان را فتح کرد و در واپسین سالهای پادشاهی اش مردم کوهستان کردستان شوریدند .او به آن سامان لشکر کشی کرد و و بسیاری از شهرهای آنجا را غارت نمود.در روزهای سلطنت گیمیل سین جانشین شولگی ، اوضاع دامنه زاگرس آرام بود و بازرگانی لاجورد از خاور ایران تا میانرودان در جریان بود .در همین دوران گیمیل سین برای استوار کردن فرمانروایی خویش سرزمین شوریده ی کردستان را به فرمانروایی توانا به نام وارادننر varad nannar به انضمام حکمرانی ایل سوبارتو و سرزمین کرد را به وی واگزار کرد .» تورودان ژن Thureau Dakgin مینویسد : ایل سوبارتو در همسایگی ایل سو قرار داشته است.درایو از خاورشناسان نامی مینویسد:«سو SU در نیم روز دریاچه ای وان بوده اسن» تاریخ شرفنامه از قلعه ای به نام سو یاد میکند که در سرزمین بتلیس قرار دارد «آرامی ها شهر سو را بیت قردو نوشته اند و شهری که به نام جزیره ابن عمر مشهور است به نام "گزرتادوقردو" نامیده اند»
هنگامی که تیگران دوم پادشاه ارمنستان در سده یکم قبل از میلاد سرزمین کرد و خوی(درزبان ارمنی چبیره است) را گرفت و زریی نوس حکمران آنجا را به قتل رساند ، پادشاهی در کُردوئن به نام مانی ساروس حکمرانی میکرده است.استرابو تاریخ نویس یونانی مینویسد : جوانان انشانی را چنان پرورش میدهند که در سرما وگرما و بارندگی بردبار ، پرورش یافته و ورزیده میباشند .شب در هوای آزاد به نگهبانی گله و رمه میپردازند و میوه های جنگلی میخورند .اینان را کُردک Kurdak میگویند.و مردم کُردک از چپاول زندگی میکنند و کُردک در چم مرد جنگی و دلیر است.در زبان آشوری نام کُرد را با دو واژه کاردو و کاردوا میبینیم که به چم نیرومند و پهلوان و قدرت میباشد. این واژه ها با نام کرد و منطقه کردستان هماهنگی کامل دارد .کُرداک ها یا کُردوک ها نیاکان کردان امروزیند.استرابو از اینکه میگوید جوانان پارسی را دلیر بار میآورند و آنها را کرداک مینامیدند به دلیل شجاعت کردها و به معنی مرد جنگی و دلیر بوده است .این را هم باید دانست که نام سرزمین کُردکها را در زمان اشکانیان و ساسانیان کردون و گردون یاد کرده اند.
در جستار پسین بیشتر در مورد کردستان و نژاد آنها گفتگو خواهم کرد.
-----------------------------
جستارهای بیشتر در این مورد :
زمان سلجوقیان یا روزگار کوچ ترکان
مبدا تاریخ ترکان
زبان ایرانی آذری
posted by شارمین مهرآذر @ 8:46 AM,
0 Comments:
other points
بخشهای وبلاگ
John lives in Toronto and is a freelance illustrator and a designer/animator for CHUM Television. He writes about , design, and visual culture under the pseudonym Robot Johnny
مهمترین لینکها و سایتها
Claire Robertson is an illustrator and toy from Melbourne, Australia. While her illustration clients have included The New York Public Library, Scholastic and Cambridge University Press, it’s her blog Loobylu.com that brings her the most joy and which has attracted the most attention with rave reviews in the Wall Street Journal, WIRED Magazine and The Guardian.
About This Blog
Contact Us
This is an open source template, which means that you are free to use it in any way you want to without any obligations. If you decide to use this template, I kindly ask you to leave the "Design by Andreas Viklund" link in the footer. I am also interested in seeing how my templates are used, so feel free to send me an e-mail with a link to your page. If you want more templates to choose from, check out the sites in the "Favorite links" menu to the right!
به ایران بیاندیش آزادی در دستان ماست
