زرتشت و بهشت و جهنم
مى گويند كه اديان سامى بهشت و جهنم را از دين زرتشت بر گرفته اند ، نياز مى بيند كه ديدگاه زرتشت را در اين باره بررسى كند . زرتشت در سرود نوآيين خود مى گويد كه اهورامزدا هستى را بر پايه ى يك قانون ثابت كه در سرشت اوست آفريده است . زرتشت اين قانون سرشتى اهورايى را كه در آفرينش جارى است ، اشا يا راستى نام گذاشت :
«آنكه نخستين بار به روشنايى جهان هستى انديشيد و از خرد خويش قانون راستى را بيافريد و با چنين ميزانى انديشه ى نيك را نگهبان شد.»(گاتا يسنا ۳۱ كرده۷)
پس اشا يا نظام كيهانى همان قانون يا نظم است كه هستى بر پايه ى آن به وجود آمده و بر همان پايه مى چرخد ، بر بنيان قانون اشا انسان با توانايى ويژه كه انديشيدن نام دارد در درون هستى پاگرفته است و همين تك ويژگى او را از موجودات ديگر هستى متمايز ساخته است . خداى زرتشت آفريننده ى انديشه و خرد افزاينده است ، انسان كه آفريده اوست داراى خردست و در گزينش خود آزادست .
«اى اهورامزدا
از آن تو بود آرميتى ، نيز از آن تو بود ، خرد مينوى جهان ساز ، آنگاه كه تو او را گزينش راه دادى تا به رهبر راستين بگرود يا به رهبر دروغين .»
( گاتا يسنا ۳۱ كرده۹ )
پس انسان اهورا آفريده :
۱ - مى انديشد
۲ - آزادى گزينش دارد
۳ _ مسئول و پاسخگوى گزينش خويش است
رو در روى چنين انسانى دو راه موجودست
راه نيك و راه شر يا بد ؛
او با رايزنى با خرد خود ، يكى از راه ها را بر مى گزيند . در اين گزينش كه بر اصل اختيار سامان مى يابد هيچ نيرويى او را هل نمى دهد بلكه تعين كننده ، خرد و اختيار اوست . پس اختيار مسئوليت مى آفريند ، و انسان در برابر گزينش راه خوب يا بد مسئول است . از اينجا پاى سرنوشت به ميان مى آيد ، سرنوشت آدمى از اين ديدگاه برآيند آزادى گزينش است . چه خوب حاصل آيد و چه بد، پس به زبانى ديگر آنچه را كاشتى درو كرده بر مى دارى ، شادى خرمى و سرفراز زيوى كه ترانه ى وجدانست برآيند كاشت و ساز نيكى و نيك كردارى است . غم و اندوه ناخواسته كه وجدان را چنگ مى زند ره آورد بى كم و كاست كردار بداست .
سعدى شيراز ( ۱۲۹۲- ۱۲۱۰ م ) سخن گاتايى را در قالب شعر چنين مى نماياند
هر كه در مزرعه ى دل تخم وفا سبز نكرد
زرد رويى كشد از حاصل خود گاه درو
حافظ شيراز ( ۱۳۸۹-۱۳۲۰ م ) نمايى مى دهد گويى كه نخست گاتا را خوانده و سپس ساده و جارى سروده است :
دهقان سالخورده چه خوش گفت با پسر
كاى نور چشم من به جز از كشته ندروى
و چه زيبا بانوى فرهيخته ى ادب پارسى پروين اعتصامى ( ۱۹۴۱- ۱۹۰۶ م ) اين مهم را بيان كرده است :
هر چه كنى كشت همان بدروى
كار بد و نيك ، چو كوه و صداست (پژواک)
«خارهايى كه درو مى كنم نتيجه ى بذرى است كه خود كاشته ام ، آن خارها مرا مجروح و خونين كرده اند ، چه خوب اگر از قبل پيش كرده بودم كه نتيجه ى چنين بذرى چه خواهد شد؟
بى گمام تن و جان - ى به آن پاداش آرمانى خواهند رسيد كه در گزينش آزادنه خود ره نيك را برگزيده و با منش نيك و برخوردارى از پرتو اشه خواست اهورامزدا را كه برآيند آن آبادانى و نو شدن جهان است به پيش برده اند.»
(يسنا هات ۲۴ بند ۱۴)
از ديدگاه گات ها اگر بخواهيم تعبيرى از بهشت و جهنم داشته باشيم همانا چو نى و چگونگى روحى و روانى آدمى است به همين دليل نمى توان آنرا در ظرف مكان و زمان جا سازى كرد تا مرزى و حدودى براى آن بوجود آورد ، بر اين اصل روان نيك انديشان ، نيك گفتاران ، نيك كرداران با شادى و شادكامى كه برآيند خشنودى وجدان است به سرزمين منش نيك يا Dangheuish Demana Manangha مى روند . نكته ى شايان نگرش اين است كه برخلاف دين هاى سامى و ونديداد و اردايويراف نامه سرزمين منش نيك يا جهان پاكى و راستى خارج از ظرف و مكان و زمانست يا به عبارت ديگر :
حالت روحى و روانى است يا به شكل خشنودى وجدان كه شادى ترجمان آن است يا ناخشنودى كه نشانه اش اندوه بى پايان است . بهشت و جهنم ونديداد و ارداويراف نامه را هرگز به حساب دين زرتشت نگذاريد ، دين زرتشت را در واژگان خردبار گات ها بجوييد ، بهشت و جهنم حاصل كشت ماست و اين جهانى است و بس !
-----------------------------------
برگرفته شده از سخنان استاد تورج پارسی
posted by شارمین مهرآذر @ 10:44 PM,
0 Comments:
other points
بخشهای وبلاگ
John lives in Toronto and is a freelance illustrator and a designer/animator for CHUM Television. He writes about , design, and visual culture under the pseudonym Robot Johnny
مهمترین لینکها و سایتها
Claire Robertson is an illustrator and toy from Melbourne, Australia. While her illustration clients have included The New York Public Library, Scholastic and Cambridge University Press, it’s her blog Loobylu.com that brings her the most joy and which has attracted the most attention with rave reviews in the Wall Street Journal, WIRED Magazine and The Guardian.
About This Blog
Contact Us
This is an open source template, which means that you are free to use it in any way you want to without any obligations. If you decide to use this template, I kindly ask you to leave the "Design by Andreas Viklund" link in the footer. I am also interested in seeing how my templates are used, so feel free to send me an e-mail with a link to your page. If you want more templates to choose from, check out the sites in the "Favorite links" menu to the right!
به ایران بیاندیش آزادی در دستان ماست
