میترائیسم در اندیشه آریایی
« نخستین ایزد مینوی که پیش از دمیدن خورشید جاودانه تیز اسب ، برفراز کوه البرز برآید ، از انجاست که مهر توانا بر همه خانمانهای ایرانی بنگرد.
درود بر مهر فراخ چراگاه ، آن هزار گوش و ده هزار چشم. تویی شایسته نیایش ، تویی برازنده نیایش در خانمان مردمان. »( اوستا مهر یشت کرده 4و23 )
پیش از ظهور زرتشت اسپنتمان آریایی ها خدایان مشترکی داشتند . اهورا ، ورونا ، میترا و ایندیرا از خدایان مشترک آریایی ها بود.شخصیت ورونا VARUNA در ادبیات ریگ ودایی( کتابی مشتمل بر هزار و بیست و هشت سرود دینی هندوان اریایی ) همان اهورای ایرانیان بوده است و ایزد دیگر ایرانی مهر دقیقا با میترا در هند برابر است.
میترا در هند به چم ( معنی) " دوست " است مهر ایرانی در چم " پیمان " است.میتوان گمان بر که مهر در فرهنگ آغازین هند و ایرانیان به مفهوم پیمان و دوستی میان افراد قبیله و مظهر چنین امری در ارتباط فرد با قبیله بوده است و از اینرو مظهر مقدس همبستگی ، یگانگی و دوستی قبیله بشمار می امده است.
در مرحله تکامل یافته فرهنگ آغازین این قبایل که برای همه مظاهر طبیعی اجتماعی روحی قائل میشدند خدایان آسمانی پدید آمدند. در این مرحله، مهر نیزکه پدیده ای مقدس بود به ناچار می بایست مظهر آسمانی میافت تا هم پایه دیگر مظاهر مقدس میگشت. از اینجاست که اورا در اوستا به صورت روشنی پیش از طلوع خورشید یعنی به صورت میانجی تاریکی و روشنی میابیم و از طرف دیگر در ادبیات میانه ایران ، حرکت خورشید ( مهر ) مشخص کننده گذشت زمان نه هزار ساله پیمانی است که میان هرمزد و اهریمن بسته شده بود و اهریمن تا با نگاه داشتن خورشید ، گذشت زمان را کندتر کند.
ایزد مهر در نزد ایرانیان باستان مظهر راستی ، درستی ، پیمان داری ، فروغ ف مهر و دوستی نگهبان خانه و کشور و جنگجویان آریایی بود. میثره به فارسی باستان و اوستایی ، میترا به سنسکریت مسیره به ارمنی همگی همین واژه اند.
در اوستا مهر یشت ( دهمین یشت اوستا ) که یکی ار بلندترین و شیواترین یشتهاست ، سرود ستایش و نیایش و حماسه رزم آوری های مهر است :
اهورا مزدا گوید بدان هنگام که من مهر فراخ چراگاه را هستی بخشیدم ، او را در شایستگی ستایش و برازندگی نیایش برابر با خود که " اهورامزدایم " آفریدم.
آر.سی.زنر بکی از زرتشت شناسان بنام در مورد مهر یشت میگوید :
مهر یشت را میتوان به عنوان قطعه ای از تاریخ دینی در حال شکلگیری تلقی کرد . این یشت نشان میدهد که چگونه یکباره آیین اهورا و میترا ( چند خدایی ) به واسطه الهامات نبوی در زرتشت کنار گذاشته شد و پیامبر تحت حکومت ویشتاسب شاه ، جنگی آشکار را بر علیه دیوان و دیوپرستان براه انداخت آنگونه که برخی از آنان ( دیوپرستان ) دریک عمل تدافعی درصدد سازش و مصالحه با اهورا پرستان برآمدند و با حذف برخی از اسامی مربوط به خدایان دیوی خود نظیر ایندیرا و.... ادامه عملکرد وظایف آنها را از طریق چهره کاملتری از مهر تضمین نمودند : مهری که با دادن عملکردی جنگ طلبانه غنایش بخشیدند.
مهر یشت از نظر زبان شناسان کهن تر از گاتا ( سرودهای پاک زرتشت) است. دکتر " رکن الدین همایون فرخ " آیین نیایش مهر و پرستش مظاهر آن را یادگاری از دوران سیاهی و تباهی میداند : یادگار زمانی که آریایی ها در اثر تحول ناگهانی مدار زمین ، بازمستانهای طولانی و شبهای سال مانند سرزمینهای مجاور قطب و ظهور ناگهانی آخرین دوران یخبندان روبرو شدند در نتیجه به ارزش و اهمیت نور در زندگی پی بردند.
در آیین مهر ، مهر بغ یا خدای آسمانها و ستارگان است اما در آیین زرتشت تا حد یک فرشته پایین آمده است . زرتشتیان شانزدهمین روز ماه و هفتمین ماه سال را بنام ایزد مهر خوانده اند و در مهر رو از ماه مهر ( 10مهر) جشنی میگیرند به نام مهرگان .
پ.ن :
این جشن روز 10 مهر است که مسلمانان با گردش تاریخ تازی ( قمری ) میلاد امام اسطوره ای خود را با آن برابر دانسته و جشن گرفتند.
posted by شارمین مهرآذر @ 3:40 AM,
0 Comments:
other points
بخشهای وبلاگ
John lives in Toronto and is a freelance illustrator and a designer/animator for CHUM Television. He writes about , design, and visual culture under the pseudonym Robot Johnny
مهمترین لینکها و سایتها
Claire Robertson is an illustrator and toy from Melbourne, Australia. While her illustration clients have included The New York Public Library, Scholastic and Cambridge University Press, it’s her blog Loobylu.com that brings her the most joy and which has attracted the most attention with rave reviews in the Wall Street Journal, WIRED Magazine and The Guardian.
About This Blog
Contact Us
This is an open source template, which means that you are free to use it in any way you want to without any obligations. If you decide to use this template, I kindly ask you to leave the "Design by Andreas Viklund" link in the footer. I am also interested in seeing how my templates are used, so feel free to send me an e-mail with a link to your page. If you want more templates to choose from, check out the sites in the "Favorite links" menu to the right!
به ایران بیاندیش آزادی در دستان ماست
