مزدک؛ پيامبر مردم‌گرای ايران باستان
در نخستين سال‌های پادشاهی قباد٬ مرد انديشمندی با نام «مزدک» با تلفيق آيين‌های مانوی و زرتشتی و انديشه‌های افلاتون(در کتاب جمهوريت)٬ کيش و آيين تازه‌ای عرضه داشت که پايه‌ی آن بر اصلاحات اجتماعی بود و می‌توان آن را گونه‌ای «کمونيسم يا مسلک اشتراکي» دانست.
مزدک می‌گفت از آن‌جا که کينه‌ها و ناسازگاری‌ها همه از نابرابری ميان افراد سرچشمه می‌گيرد٬ لازم است نبود برابری از ميان برداشته شود. خداوند همه‌ی وسايل زندگی را در دسترس بندگان خويش قرار داده است تا آن‌را به گونه‌ای برابر ميان خود بخش کنند٬ بنحوی که هيچ‌کس چيزی بيش از ديگر هم‌نوعان خويش نداشته باشد. در حقيقت؛ هيچ‌کس حق ندارد بيش از ديگران صاحب مال و زن باشد. پس بايد از توان‌گران گرفت و به تهيدستان داد تا نابرابری از ميان برود٬ مساوات برقرار گردد تا بدين‌وسيله دوستی و برادری جای دشمنی و بيگانگی را بگيرد. بايد زن و مال مانند آب و آتش و هوا در دسترس همگان قرار گيرد٬ و اين مايه‌ی خشنودی و رضايت خداوند خواهد بود.
مزدک برخلاف «ماني» می‌خواست انديشه‌های دينی را در راستای اصلاح جامعه مورد استفاده قرار دهد. از نظر او٬ انديشه‌ها و اعتقادات دينی به‌تنهايی توانا به رهايی توده‌ی مردم از فقر و بيچارگی و پاسداری از آنان در برابر طبقات زورگو و مال‌اندوز نبود. برای رهايی از مشکلات زندگی و کشمکش‌های طبقاتی٬ لازم بود يک برنامه‌ی اقتصادی سالم و درست اقدام کرد و جامعه‌ای بی‌طبقه بوجود آورد که در آن از امتيازات و اختلافاتِ کينه برانگيز٬ اثری وجود نداشته باشد.
اصل سخن مزدک و جوهر انقلاب او٬ اشتراک در مالکيت است که خود از انديشه‌های حکومت اشتراکی و شرکت همگان در حاکميت ملی سرچشمه می‌گيرد. شايد با توجه به همين جنبه‌ی بشر دوستانه‌ی مزدک است که «اقبال لاهوري» شاعر پارسی‌گوی و فيلسوف مسلمان٬ مزدک را پيامبر مردم‌گرای ايران باستان ناميده است.
به عقيده‌ی مزدک پيج گونه بدی آدمی را از راستی باز می‌دارد:
۱-تعصب ۲-خشم ۳-انتقام ۴-نياز ۵-مالکيت. که بنظر او گونه‌ی پايانی(يعنی مالکيت) از همه مهم‌تر است. کسی که از بدی‌ها بپرهيزد٬ به خداوند می‌پيوندد.
مزدک می‌گفت نابرابری در ثروت٬ تعصب و مالکيت و نياز را بوجود می‌آورد و در نتيجه‌ی آن‌ها٬ خشم و انتقام ميان مردم پديد می‌آيد. پس بر بينوايان و بی‌چيزان واجب است که بر ضد ثروت‌مندان سنگ‌دل بستيزند و نگذارند توان‌گران هر روز توان‌گرتر و ناتوانان هر روز ناتوان‌تر شوند. خداوند همه‌ی بندگانش را دوست دارد و نعمت و ثروت را در اختيار همه گذاشته است٬ پس چه لزومی دارد که يکی از نخوردن و ديگری از پرخوری بميرد٬ يکی در کاخی باشکوه و در ميان نعمت‌های فراوان نازپرورده‌های خود را در نهايت راحتی و آسايش تربيت کند و ديگری زندگی را در زاغه‌ا‌ی بی‌درـُ پيکر و بی‌سقف و ديوار بگذراند و از تهيه‌ی جامه و پوشاک و حتی فراهم آوردن نان بخورـُ نميری برای عزيزانش ناتوان باشد؟*
« تاريخ ده‌هزار ساله‌ی ايران٬ عبدالعظيم رضايی٬ برگ‌های ۵۶-۵۷ »
***
پ.ن
این نکته لازم است که بعد از براندازی آیین و طرفداران مزدک توسط انوشیروان عادل بودند کسانی که این آیین را پیشتیبان و پیرو بودند ، اما با نامهای مختلف همانند بابک خرمدین ( خرمدینان ) که همه را برابر میدانست و طرفدار برابری حقوق زنان با مردان بود ، تاریخ ایران بعد از اسلام : هنگامی که وی زنان مسلمان اسیر را گرفته بود با نیکی رفتار مینمود هنگامی که آنان را آزاد و خود گرفتار آمد و خود را برای مرگ آماده میکرد زنان برایش میگرستند افشین شاهزاده وطن فروش ایرانی علت را پرسید گفتند او با ما نیکی میکرد...!
باتشکر از دوست گرامیم :
فرهنگ نیاکان ما
posted by شارمین مهرآذر @ 1:36 AM,
0 Comments:
other points
بخشهای وبلاگ
John lives in Toronto and is a freelance illustrator and a designer/animator for CHUM Television. He writes about , design, and visual culture under the pseudonym Robot Johnny
مهمترین لینکها و سایتها
Claire Robertson is an illustrator and toy from Melbourne, Australia. While her illustration clients have included The New York Public Library, Scholastic and Cambridge University Press, it’s her blog Loobylu.com that brings her the most joy and which has attracted the most attention with rave reviews in the Wall Street Journal, WIRED Magazine and The Guardian.
About This Blog
Contact Us
This is an open source template, which means that you are free to use it in any way you want to without any obligations. If you decide to use this template, I kindly ask you to leave the "Design by Andreas Viklund" link in the footer. I am also interested in seeing how my templates are used, so feel free to send me an e-mail with a link to your page. If you want more templates to choose from, check out the sites in the "Favorite links" menu to the right!
به ایران بیاندیش آزادی در دستان ماست
