امشاسپندان : عناصر نیک و بد
امشاسپندان نمودارهایی از صفات اهورا مزدا هستند که مهمتر و برگزیده تر میباشند.
در اوستا این نام " اَمِشَه سپنتَه " در چم جاودانان مقدس نقل شده است. امشاسپندان مظهر و نماد صفات برجسته اهورامزدا میباشند و جلوه گاه روشنایی و جلال و نیکویی و نعمت و فراوانی میباشند که هرکدام وظایفی را برعهده دارند.
امشاسپندان آنگونه که در گاتاها نسبت به آنان شناسایی حاصل میشود ، عبارتند از وجودهایی مطلق و روحانی که مظهر اخلاق بشمار میروند. ولی بعدها کم کم در سایر بخشهای اوستا و در عصر انحطاط ( بیشتر در دوره آخر ساسانی) ، از شکل روحانی و مجرد بدر آمده و تجسم یافتند.
نام امشاسپندان در شمار ماههای کنونی دوازده گانه جای دارد و با صفاتی که اشاره میشود در یسنا و یشتها نقل شده است :
( هدف از این نوشته روشنگری کامل در مورد امشاسپندان نیست بلکه هدف آشنایی با آنهاست )
1. وُهومَنَه : در چم ( معنی) اندیشه نیک که همان " بهمن " امروزی و به چم منش نیک است.
این امشاسپند سرپرست ستوران و چارپایان معرفی شده او حامی ستوران است و از میان دهقانان ، زحمتکشان و درستکاران را حمایت میکند این امشاسپند حامی آدمی نیز میباشد و اهمیتش از دیگر امشاسپندان بیشتر است.( در راس قرار دارد)
چو زرتشت از پیش یزدان به ناز..........به کام و مراد دلش گشت باز
پذیره شدش بهمن امشاسفند.........کجا بود سالار برگوسفند
بدو گفت که کاین گوسفندان همه.....سپردم به تو هر کجت بُد رمه
بگو تا بر موبدان و ردان .......... بدان تا بکوشند با بخردان
به نیکو نگه داشتن گوسفند.........که گیتی از ایشان بود سودمند
بکشتن نیازد کسی گودره...........نه گوسفند که باشد بره
همیدن نشاید به اسراف کشت.......بگو این سخن را درست و درشت
2. اَشه وَهیشتَه : در چم بهترین پارسایی ، بهترین قانون ، حقیقت یا بهترین پرهیزکاری است همان اَردیبهشت امروزی که به اشتباه اُردیبهشت( ضمه) خوانده میشود.
اشه وهیشته سرپرست آتش است . اصل اسم در چم بهترین پاکی و پرهیزکاری است شاید انتساب اشه وهیشته به سرپرستی آتش بدان سبب باشد که آتش خود اهمیت و مقامی رفیع داشته و مظهر پاکی و نیکی است.
به پیش آمدش فرخ اَردیبهشت .......... بدانگه که همراه زو در گذشت
به زرتشت گفتا که ای پاک تن ........... پذیرفته ایزد ذوالمنن
پیامی براز من به گشتاسب شاه........ بگو که خداوند دیهیم و گاه
سپردم به تو کار هر آذری .......کجازان به بینی به هر کشوری
که آن نور ] روشنی آتش[ از نورهای خداست.....کزانگونه رخشان به پیش شماست
3. خشتره وئیریه : قدرت و تسلط ، بهترین شهریاری ، بهترین کشور و شهریور امروزی میباشد که در چم سلطنت مطلوب و کشور آرزو شده میباشد تعریف این امشاسپند کمی مشکل است ؛ گاه در اوستا از آن به نام کشور جاویدان اهورامزدا " بهشت " نام برده شده است و وظیفه مادی آن نگهداری از سنگها و فلزات است ولی این امشاسپند گاه در عالم معنویت نشان قدرت ، سلطنت و شوکت خداوندی است :
نگه کرد شهریور امشاسفند......... به پیش آمدش بادلی پر زپند
بوگفت کای پاک پاکیزه رلی ......... شب و روز بر آفرین خدای
چو رفتی به زیر از بلند آسمان....... پیامی بر از من سوی مردمان
بگویی هر آنکس که دارد سلاح..... زشمشیر و تیر ، وز گرز و رماح
که تا کار او دارد آراسته............زدوده همه سال و پیراسته
چو کارزار سلاحش مهیا بود........چو خورشید در رزم پیدا بود
4. سپنتَه آرمَئیتی : مظهر فروتنی ، پاک روانی و اسفند امروزی است.
معنای ترکیب نام این امشاسپند دلالت بر اندیشه میانه رو و معتدل میباشد ، اندیشه ایی که همیشه آدمی را در مرز راستی و نیکی نگه داشته و از لغزش مصون میدارد.آرمئیتی را تنها از این خصلت نمیتوان شناخت ، زیرا مظهر فروتنی و تسلیم کامل در برابر خواسته ها و امیال اهورایی ( نیک) است ، اما در عالم مادی ؛ سرپرستی زمین با اوست.موظف است تا همیشه زمین را خرم و بارور نگه دارد و از کسانی که با پاکی روی زمین کشت میکنند و آن را سبز و خرم نگه میددارند، حمایت کرده و برکت میدهد:
چو این پند زرتشت را بازگفت..........همانگه سفندارمذ پیش رفت
چو نیکو نگه کرد زرتشت را..............بسی آفرین کرد هم پشت را
بدو گفت کای مرد پاکیزه تن...........سخنها بباید شنیدن زمن
چنین است فرمان داد آفرین...........که پاکیزه دارند روی زمین
چو آباد باشد به کشت و به کار.......به مردم رسد سود ازو بیشمار
به گیتی بُوَد آن کسی بهترین........که کوشد به آباد کردن زمین
5 و 6. هَئوروَتات / اَمِرتات : تندرستی و کمال ، خرداد امروزی / جاودانی و بیمرگی ، اَمرداد (1) :
دو امشاسپند جدا نشدنی و زوجی که همیشه با هم یاد کرده میشوند و نسبت به چهار امشایپند دیگر در مقام پایین تری قرار دارند. از دیدگاه معنوی و در عالم عرفانی این دو امشاسپند مضهر کمال و جاودانگی اهورامزدا هستند. ولی در دنیای مادی خرداد نگهبان آبهاست و پرستاری از آب به این امشاسپند سپرده شده و نگهبانی و سرپرستی از گیاهان ، مزارع و کشتزارها با اَمرداد میباشد.
چو زرتشت از آنجا برگاشت روی ........همامگه خرداد شد پیش اوی
به زرتشت گفتا که ای پاک جان .........سپردم به تو آبهای روان
به خلق جهان بازگویی کز آب ..........بود در تن همگنان زور و تاب
ازو زنده باشد تن جانور ..........وزو تازه باشد همه بوم بر
چو پاکیزه باشد مر او را ممر........بیابد گذار و نیابد خطر
چنین نعمتی پاک و پاکیزه دار.........به خاصه که فرمان دهد کردگار
چو گفتار خردادش آمد به سر......همانگه اَمرداد شد پیشتر
سخن گفت در باره رستنی .......که زرتشت گوید اَبا هرتنی
نباید به بیداد کردن تباه.........به بیهوده برکندن از جایگاه
کزو راحت مردم و چارپاست.....تبه کردن او نه راه خداست
چنانچه یاد شد ، درصورت خاص و معنوی دین زرتشت ، اینها صفات اهورامزدا هستند که چون موجودات مجردی گرداگرد وی را فراگرفته اند.اما در ادوار بعدی به موجب گزشته گرایی مردم و اصرار به برقراری خدایان پیشین ، امشاسپندان جنبه های مادی پیدا کردند ودر واقع مانند آیین تازیان در مقام وزیر در آمدند.
در آیین مزدیسنا اهورا هیچگاه برای سخن گفتن با بنده خود نیازی به واسطه ( جبرئیل) ندارد ، امشاسپندان تنها صفات نیک وی هستند و جبرئیل و میکائیل و عزرائیل و....... اسطوره هایی بیش نیستند.
پ.ن :
(1) : واژه اَمرداد به چم بی مرگی است و اگر فتحه روی" الف " آن گزاشته نشود و مرداد خوانده میشود که در چم مردن و جاودانه نبودن استدر صورتیکه معنای آن بی مرگی و جاودانگی است.
برای آشنایی بیشتر با اَمشاسپندان به اینجا بروید.
posted by شارمین مهرآذر @ 3:15 AM,
0 Comments:
other points
بخشهای وبلاگ
John lives in Toronto and is a freelance illustrator and a designer/animator for CHUM Television. He writes about , design, and visual culture under the pseudonym Robot Johnny
مهمترین لینکها و سایتها
Claire Robertson is an illustrator and toy from Melbourne, Australia. While her illustration clients have included The New York Public Library, Scholastic and Cambridge University Press, it’s her blog Loobylu.com that brings her the most joy and which has attracted the most attention with rave reviews in the Wall Street Journal, WIRED Magazine and The Guardian.
About This Blog
Contact Us
This is an open source template, which means that you are free to use it in any way you want to without any obligations. If you decide to use this template, I kindly ask you to leave the "Design by Andreas Viklund" link in the footer. I am also interested in seeing how my templates are used, so feel free to send me an e-mail with a link to your page. If you want more templates to choose from, check out the sites in the "Favorite links" menu to the right!
به ایران بیاندیش آزادی در دستان ماست
